Predavanje istoričara Milovana Balabana „Moskva – Treći Rim?“ (29. 4. 2022)
Na samom početku tribine koja naslovom postavlja jedno važno pitanje, istoričar Milovan Balaban navodi da je od velikog značaja pozicionirati upitnik na kraj ove tvrdnje kako bi se diskutovalo o tome da li je Moskva zaista Treći Rim, koliko osnova imaju teorije kojima se to potvrđuje i na koje načine rusku prestonicu možemo tako doživljavati. On ističe da je u svetlu aktuelne situacije na globalnom nivou bitno sagledati – naročito iz vizure Zapada – interpretacije Moskve kao Trećeg Rima, koje je otkrivaju kao imperijalističku tvorevinu sa ideologijom koja ima svoj kontinuitet i neprestano se širi kako bi vladala svetom. Balaban objašnjava i zašto je Rim kao imperija toliko važan i zbog čega je presudno sačuvati ideju o njemu, uprkos istorijskim padovima i navodi da bi za razumevanje teme trebalo „zauzeti hrišćanski ugao gledanja, razmišljanja i doživljaja sveta“. Krećući se putevima koji su od Prvog Rima pa do danas krojili moćnici, preobraćajući pagansku tvorevinu u oblik vladavine koji je podrazumevao simfoniju crkve i carstva, Balaban oslikava jedan dalekosežni vremenski luk kojim obuhvata i savremeno doba sa znacima apokaliptičnosti, oslikanih kroz zatiranje civilizacija i „kenselovanje“ kultura.
U vremenima koja nagoveštavaju mogućnost kraja sveta, potrebno je pronaći carstvo koje može biti garant sklada između crkve i države, a Moskva se, nakon pada Drugog Rima oslobodila tatarske najezde i, kao prostrana država s tendencijom ka daljem širenju, postala model sledeće carevine. Balaban smatra da je u to vreme Rusija bila jedina država koja je bila slobodna i imala nekakav potencijal da preuzme ulogu carevine – ne kao imperija, već kao zemlja s duhovnom misijom da bude garant hrišćanstvu. On navodi brojne mislioce koji su prepoznali koncept Moskve kao Trećeg Rima, naglašavajući njenu ulogu „Nojeve barke spasenja i pravoslavnog bitisanja njenih podanika, koje nije vezano za imperijalno širenje“, već za život u državi koja je „religiozna, duhovna, mistična i vezana za Hristovo carstvo“.
Celo predavanje može se pogledati na linku: https://youtu.be/NlJ07NxzjF4
Foto: M.Stojanac
Izvor: KC NS