Poluostrvo Atos počinje istočno od Jerisonskog zaliva, sa strane Strimonikijskog zaliva i zapadno od Provlake, sa strane Singitijskog zaliva.
Obilazak Atosa brodom
Atonsko poluostrvo je oko 57 km dugačko i 7-10 km široko.
Najznačajnija geografska odlika je planina Aton čija je visina 2033 m.
Otkako su se naselili monasi poluostrvo je nazvano Sveta Gora ili samo Gora, a samo brdo Aton.
Atos ili Sveta Gora se izvija na krajnjem istoku poluostrva i prostire se svojom dužinom skoro 50 km.
Pravoslavni hramovi potiču iz doba Vizantije, a danas se duhovni život odvija u 20 manastira i 12 skitova. Od 1913. godine Sveta Gora je proglašena nezavisnim i samovladajućim delom u sklopu Grčke. Nažalost, kao i svih prethodnih vekova, ovo utočište mnogobrojnih monaha je i danas nedostupno ženama.
Ruski manastir, jedan od najlepših na Atosu
Morfologija teritorije Atos je raznolika. Interesantna je geolozima, šumarskim inženjerima, botaničarima, književnicima, ljubiteljima prirode i mnogim drugima.
Pejzaži Atosa
Geološki rascepi, puknuti (prekinuti) planinski oblici, strme zaobilaznice, duboke klisure, ogromne stene, nepristupačne obale, ispupčenja, zalivi, guste šume hrastova, borova i kestenova, žbunja, zatim raznovrsne i mnogobrojne botaničke vrste čine geografski izgled svetogorskog lokaliteta.
Prvi stanovnici poluostrva su najvjerovatnije bili Tračani. Vremenom su se naseljavali Grci iz Halkide i Andra. Stanovništvo je bilo ,,dvojezično,, (po Tukididu)-govorili su trakijski kao domaći jezik i grčki posle kolonizacije grčkog stanovništva na ova područja. Stanovništvo se bavilo zemljoradnjom, stočarstvom i ribolovom. Tamošnje stanovništvo živelo je miroljubivo i u dobrim klimatskim uslovima i imali su dug životni vek od oko 130 godina. Otuda u narodu izreka ,,živećeš dugo kao ,,Atonac“.
Približavanje najjužnijoj tački Atosa
Vrh Atosa doseže 2033 m nadmorske visine i oduvek je smatran za željeni cilj mnogih svetogorskih podvižnika.
Jedan od manastira na Atosu
Pogled sa Atosa pruža veličanstvenu i neponovljivu sliku. Pod nogama kao da se postrojilo čitavo helenstvo: na istoku se vidi obala Troje, naziru se obrisi Carigrada, nešto bliže su ostrva Tasos, Lemnos, Imbros i Samotraka, na jugu su Skiatos i Skopelos, na zapadu su druga dva poluostrva Halkidike, pogled na tu stranu seže do veličanstvenog i ogromnog Olimpa.
Dolazak na Svetu Goru, što za Srbe uglavnom znači na Hilandar, moguć je samo uz poštovanje odgovarajuće procedure. Pored posedovanja grčke vize, to podrazumeva i dobijanje ,,dijamonitirije“- specijalne svetogorske vize. Stari ,, hilandarci“ kažu da je to samo jedan, manje važan preduslov. Važniji je onaj drugi – ,,poziv“ tj. da se nekome zaista dozvoli da dospe u Hilandar ili na Svetu Goru uopšte
U crkvi i riznici fotografisanje je zabranjeno.
Na Svetu Goru se ne ide turistički, na Svetu Goru se ne nosi filmska kamera, na Svetoj Gori nema kratkih pantalona i kratkih rukava; na Svetu Goru ne nosi se meso i u vreme posta mrsna hrana; na Svetu Goru ne ide se bez baterijske lampe.
Sveta Gora i Hilandar bili su, jesu i biće neiscrpno duhovno vrelo na kome su ukrepljenje nalazile generacije i generacije Srba.
U okviru grčkih turističkih agencija u ponudi su jednodnevni izleti brodom odakle se može približno videti deo Atosa. Sa broda se može videti 9 manastira, a takođe se može posetiti i malo imanje ,,Ribnica“ gde se oseti duh Hilandara. Postoji priča da na ovom mestu bogati naslednik imao je kuću, imanje sa vinogradima, maslinama i ribnjakom ali dugo vremena nije mogao da ima naslednika. Išao je po raznim crkvama, svemogućim molitvama, vračarama punih 40 godina. Na kraju je stigao do Hilandara i nakon 40 godina upornosti dobio je sina, i u znak zahvalnosti deo svog bogatstva prepisao je Hilandaru. Danas na ovo Sveto mesto dolazi veliki broj bračnih parova koji ne mogu da imaju decu i priča se da je mnogim bračnim parovima i pomoglo. Nakon dobijanja željenog potpmstva, roditelji se vraćaju i u znak zahvalnosti ostavljaju prigodne darove, koje naravno niko od njih ne očekuje.
Autor i foto: Mirela Milovanović