„Nova je godina, ali stara je tema”, uvod je u današnju tribinu dr Borisa Stojkovskog koja se oslanja na sva ranija tematski srodna predavanja u vezi sa ženama srednjeg veka, ovog puta s akcentom na Srbiju i Srbe u Ugarskoj. Prvi deo tribine tiče se prednemanjićkog perioda, gde se opet može računati na skroman korpus podataka i to najpre o ženama iz najviših slojeva društva. Tako predavač podseća na prvu značajniju srpsku srednjovekovnu državu, Duklju, i na pojedine znamenite žene o kojima se ponešto može saznati iz uticajnog srednjovekovnog spisa, Letopisa popa Dukljanina, ali i iz Ilustrovane bečke hronike čije iluminacije su gledaoci tribine imali priliku da vide kao prateći materijal predavanja, pored brojnih drugih priloga i prikaza srpskog freskoslikarstva.
Doba Nemanjića predstavlja period koji je ključan za razumevanje srpske srednjovekovne državnosti, ali i priliku za podrobnije upoznavanje žena kojima nisu bili strani poslovi diplomatske prirode i koje su aktivno učestvovale u kulturnom i društvenom životu države. Među njima su najpoznatije, svakako, Ana Dandolo – supruga kralja Stefana Prvovenčanog, Katelina – žena kralja Dragutina, Jelena Anđeo – „pogrešno poznata kao Jelena Anžujska” i druge. Predstavljanje lika i dela pomenutih žena u isti mah je i potvrda činjenice da su žene u srednjem veku najčešće „predstavljale objekat dinastičkog povezivanja”, što će pokazati i mnogi drugi primeri. Reči je bilo i o ženama kralja Milutina, Simonidi i Jelisaveti, o ženi potonjeg cara Dušana, carici Jeleni, kao i o najslavnijim ženama srpskog srednjeg veka – kneginji Milici, Jefimiji, Jeleni Lazarević. Uz poznate žene loze Lazarević, predstavljene su u završnici tribine i one iz loze Brankovića, s posebnim osvrtom na Irinu Kantakuzinu, Maru Branković, kao i na Angelinu Branković i Jelenu Jakšić, predstavnice tipičnih feudalnih ugarskih porodica. Time je zaokružena priča o „relativno malom broju velikih žena” koje su bitno odredile pojedine istorijske, kulturne i političke tokove srpskog srednjeg veka.
Predavanje dr Borisa Stojkovskog na temu „Žene u srednjem veku: srpske zemlje. Drugi deo — Srbija (Raška) i Srbi u Ugarskojˮ možete pogledati na Jutjub kanalu KCNS.
Izvor: Kulturni centar Novog Sada
Foto: M.Stojković
Administrator: DNM