Tačno 80 godina od proboja logoraša iz zloglasnog ustaškog logora „Jasenovac”, 22. aprila 2025. godine, u Arhivu Vojvodine, održana je srpska premijera dokumentarnog filma „Jasenovac”, autora novinara i publiciste Danka R. Vasovića. Premijeru su organizovali Udruženje „Ćirilica Novi Sad ” iz Novog Sada i Arhiv Vojvodine, kao suorganizator, a događaju je prisustvovao veliki broj građana, istoričara, predstavnika institucija, medija i članovi Upravnog odbora „Ćirilice Novi Sad“.
Članovi Upravnog odbora „Ćirilice Novi Sad“
Ovo potresno ostvarenje, koje je svoju svetsku premijeru imalo još 2011. godine, pod naslovom „Hidden Evil”, a u Srbiji je sinoć prvi put prikazano, predstavlja autentično i snažno svedočanstvo o monstruoznim zločinima počinjenim u logoru „Jasenovac”. Film koristi originalne ustaške snimke i dokumenta, do kojih je autor došao, među kojima su i izveštaji Kurta Nehera, Hitlerovog ratnog reportera. Posebnu vrednost filmu daje činjenica da se oslanja isključivo na arhivsku građu i autentične vizuelne zapise, čineći ga snažnim odgovorom na sve pokušaje revizionizma istorije.
dr Nebojša Kuzmanović, direktor Arhiva Vojvodine
Petar Đurđev, savetnik gradonačelnika Novog Sada
Publici su se pre projekcije obratili: dr Nebojša Kuzmanović, direktor Arhiva Vojvodine, Željko Savić, predsednik Udruženje „Ćirilica Novi Sad ” iz Novog Sada, Petar Đurđev, savetnik gradonačelnika Novog Sada i autor Danko R. Vasović.
ms Željko Savić, predsednik Udruženja „Ćirilica Novi Sad“
Danko R. Vasović, autor filma, novinar i publicista
Danko R. Vasović rođen je 29. decembra 1952. godine u Beogradu, u poznatoj novinarskoj porodici. Nakon školovanja u XIII beogradskoj gimnaziji i studija prava, vojni rok služio je u elitnoj 63. padobranskoj brigadi u Nišu. Novinarsku karijeru započinje u listovima Mladost i Sport, a od 1976. godine postaje reporter u Večernjim novostima, gde ostaje do 1992. godine, kada je izbačen sa posla, nakon atentata na njega, koji nikada nije razrešen.
Tokom svoje karijere, sarađivao je sa najuticajnijim svetskim medijima, među kojima su Time, Newsweek, Der Spiegel, Stern, Focus, Guardian , Paris Match, Corriere Della Sera, Forum, Aftenposten, Jiji Press i drugi. Najveću svetsku pažnju izazvao je 1986. godine, kada je otkrio da je tadašnji predsednik Austrije Kurt Valdhajm (1986–1992.) i bivši generalni sekretar Ujedinjenih nacija (1972 –1981.) bio ratni zločinac – otkriće koje je uzburkalo međunarodnu javnost.
Autor je više knjiga, među kojima se ističu „Waldheim Saken” (Oslo, 1987) odnosno „ Valdhajm – Jedna karijera” (Beograd, 1988) i izdavač zbornika „Zločini okupatora i njihovih saveznika protiv Jevreja u Jugoslaviji”. Režirao je više dokumentarnih filmova, uključujući „Waldheim: KGB Agent Kurt”, koji se nalazi na naslovnoj strani sajta IMDB. Njegov film o „Jasenovcu” je deo zbirki „Memorijalnog muzeja holokausta” u Majamiju i muzeja „Jad Vašem” u Jerusalimu.
Danas Vasović živi i radi u Beogradu, kao slobodni i nezavisni autor. I dalje istrajno istražuje teme iz istorije, politike i zločina, koje ne smeju pasti u zaborav.
„Jasenovac” je više od filma – to je istorijski dokument, koji pruža nemerljiv doprinos kulturi sećanja i borbi protiv zaborava, posebno u trenutku kada više nema živih svedoka tog strašnog vremena. Film se već dve godine emituje na ruskoj globalnoj mreži RT, a prema preporukama muzeja „Jad Vašem” i „Memorijalnog muzeja holokausta” u Majamiju, predstavlja jedno od ključnih otkrića u razumevanju zločina.
Tekst: Sanja Demirović
Izvor: TV Ars Medija – portal
Fotografije: Škola fotografije Ars akademije: Strahinja Savić i Božidar Pomana.