Od prve rediteljke nominovane za Oskara do debitantskih ostvarenja mladih rediteljki, na ovogodišnjem FEST-u biće prikazana čak dvadeset i četiri filma iza kojih stoje ženski autori. To je četvrtina programa, što je veliki pomak u odnosu na prethodne godine, i pokazuje da se prostor u ovoj, pretežno muškoj industriji, polako otvara i postaje inkluzivniji.

1977. godine Lina Vertmiler ušla je u istoriju kao prva rediteljka nominovana za Oskara za film Sedam lepota. Pet godina ranije, na festivalu u Kanu prikazan je njen film Mimi metalac, o čoveku koji prinuđen da napusti porodicu na Siciliji, i pronalazi posao u fabrici u Torinu, gde se umeša u vanbračnu aferu. Ovo značajno ostvarenje Vertmilerove ove godine imamo priliku da vidimo u okviru programske celine FEST klasik.

Lina nije jedina koja je zauvek promenila filmsku industriju – Haifa al-Mansur prva je žena reditelj u Saudijskoj Arabiji. Njen debitantski dugometražni film Wadjda, za koji je pisala i scenario, prvi je dugometražni film snimljen u potpunosti u Saudijskoj Arabiji. Posvećena je podsticanju promena u korist saudijskih žena, zbog čega je dobijala nagrade, ali i brojne pretnje smrću. Njen novi film, Idealni kandidat, govori o Marjam, doktorki koja se kandiduje za gradsko veće, uprkos reakciji okoline koja ne može da se pomiri sa ženskim kandidatom.

Odrastanje u sličnim okolnostima imala je rediteljka Marđan Satrapi, koja je tokom života bila izložena brutalnostima od strane raznih političkih režima. Njeni roditelji su bili politički aktivni protiv monarhije tadašnjeg iranskog šaha. Nakon iranske revolucije 1979. godine tlače ih muslimanski fundamentalisti koji preuzimaju vlast. Marđan je još kao dete ulazila u sukobe sa policijom zbog nepoštovanja striktnog koda odevanja za žene, a svetsku slavu stekla je grafičkom novelom i animiranim filmom Persepolis, koji upravo opisuje njeno odrastanje u Iranu. Novi film koji potpisuje Satrapi, Radioaktivno, posvećen još jednoj značajnoj ženi, Mariji Kiri, imaće četiri projekcije na ovogodišnjem FEST-u, stoga ne propustite da ga pogledate na velikom platnu.

Na 44. FEST-u 2016. godine nagradu Beogradski pobednik za najbolji film dobio je Dnevnik jedne tinejdžerke, debitantsko ostvarenje rediteljke Marijel Heler, čiji film Divan dan u komšiluku možemo pogledati u okviru Gala by Knjaz Miloš programa. Film je zasnovan na istinitoj priči o prijateljstvu TV zvezde Freda Rodžersa, miljenika američke nacije, i Toma Džunoa, ciničnog novinara magazina Esquire koji u početku sumnja da neko može da bude toliko čist i dobar kao gospodin Rodžers. Tom Henks, koji tumači Freda Rodžersa, ove godine je od strane američke Akademije nominovan za najboljeg glumca.

Umetnice nominovane za Oskara našle su se rame uz rame sa debitantskim dugometražnim ostvarenjima poput filma Bik, rediteljke Eni Silverstajn, filma Radoznala, rediteljke Lu Žene i Mlečni zubi Šenon Marfi.

No, posebna pažnja ove godine usmerena je na srpsku rediteljku Ivanu Mladenović i srpsko-kanadsku rediteljku Sanju Živković, koje su se našle u takmičarskoj celini FEST Fokus.

Ivana Mladenović nam predstavlja film Ivana Grozna, jedan od onih filmova posle kojih pokušavate da otkrijete kako je snimljen. Govori o Ivani, glumici koja radi u Rumuniji, a koja, nakon što se suoči sa zdravstvenim problemima, odlučuje da leto provede u rodnom Kladovu, kraj Dunava, okružena porodicom. Kad je gradonačelnik zamoli da bude zaštitno lice lokalnog muzičkog festivala, ona to prihvata nevoljno. Nakon što iz Bukurešta stignu njeni ekscentrični prijatelji, muzičari, ona i njen ljubavni život sa mnogo mlađim momkom postaju trač u grada, pa je Ivana na ivici nervnog sloma.

Priču o porodici, Easy Land, donosi i Sanja Živković, rediteljka koja radi na relaciji Srbija – Kanada, što je ujedno i pozadina filma. Jasna, talentovana i ambiciozna arhitektica iz Srbije, živi u Torontu, gde želi da stvori bolju budućnost za svoju ćerku Ninu. Međutim, mentalna bolest od koje pati je veliki problem u njihovim odnosima. Uz pomoć lekova, Jasna uspeva da radi. Iznenada dobija priliku da se dokaže i izradi projekat svojih snova, ali da bi to izvela, mora da rizikuje svoju stabilnost i krhke odnose sa ćerkom. Kad Nina nađe posao u jednom pozorištu, počinje da veruje u nove mogućnosti. Uskoro se suočava sa teškom odlukom – da stvara sopstvenu budućnost ili da ostane, pomažući majci da izgradi bolji život o kome su sanjale. Glavne uloge u ovom ostvarenju tumače Mirjana Joković i Nina Kiri, koja će biti gošća FEST-a.

Izvor: FEST20